Locatie

Kasteel 't Zijs lag ten zuiden van de Vlietweg en ten westen van de Europalaan in Leiden, destijds Zoeterwoude.

Grotere kaart weergeven

Ontstaan 

Waarschijnlijk gebouwd in de loop van de 14e eeuw

Geschiedenis 

In een akte uit 1417 was sprake van 'tweeëntwintig morgens land, genaamt Ghijs, gelegen in den ambacht Zoeterwoude, een vierendeel uirs gaans van der stad Leyden en de streckende uit de Vliet tot in Meerburch...' Of er op dat moment al sprake is van een kasteel is niet bekend. Mogelijk dat het tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten verwoest is maar daar is in de archieven niets over te vinden.

In een akte uit 1439 wordt het huis voor het eerst vermeld. In 1524 werd het een Hollands leen.

Tijdens het beleg van Leiden door de Spanjaarden werd het huis afgebroken. Wie hiervoor verantwoordelijk was is niet bekend, het lag buiten de grenzen die door de stad waren vastgesteld, waarbinnen al het 'opgaande getimmerte' moest worden gesloopt.

Dat het gesloopt is blijkt uit een akte uit 1582 met de vermelding van de landen 'daar het huys Chys opgestaan heeft'.

Kort na het beleg is het huis herbouwd. Het huis bleef intact tot 1720 - 1730, toen het werd gesloopt om plaats te maken voor een buitenplaats. 

In 1730 beschrijft Abraham de Haen de buitenplaats als volgt:

't is een nieuwerwets gebouw met twee schoorsteenen, voor weinige jaeren gebouwd, gelijk mede de túinen, daer nevens, en geen ander aenzien, als van eene gemeene hofstede, vertoonende.

Een definitief einde komt er in 1815 als het huis gesloopt wordt.

Foto's 

(Regionaal archief Leiden)

Prent  1:  Het Adelyk Huys Cys in de 18e eeuw

Prent  2:  't niwe Huys Cys anno 1729  

Op pad in.... Rijnstroom en Beerendrecht

©2005 http://www.kasteleninzuidholland.nl

Google Maps 26-07-08