Locatie

Grotere kaart weergeven

Ontstaan 

De oorsprong van Huis te Hoorn kan met vrij grote zekerheid worden na gegaan. Op een plattegrond uit de 16e eeuw van Rijswijk komt het buitengoed nog niet voor maar op een geschilderde kaart van Delfland uit 1606 van Mathijs de Been van Wena komt een langwerpig huis met torentje voor. De naam "Huis te Hoorn" is ontstaan omdat er over de nabijgelegen Hoornbrug veel hoorn en wolvee aangevoerd werd. Daarvoor moest belasting worden betaald, het z.g. hoorngeld. Al spoedig verrees hier een hoorn­huis, een soort belastingkantoor.

Geschiedenis 

In vroegere tijden moet het huis ongetwijfeld versterkt zijn geweest om tegen onverhoedse overvallen beschermd te zijn. De plaats waar het slot verrees was trouwens goed gekozen. Bijna geheel door water omringd lag het op een hoogte van waar de gehele, omgeving tot aan Delft, gemakkelijk te overzien was.

Mr. Gerard Thierens Gerard liet in 1729 een nieuwe beschoeiing in de vaart maken en de ruimte daarnaast opvullen met grond. Het volgende jaar kwam het bevel van de Schout en Ambachtswaarders van Rijswijk tot verwijdering van de belemmering, hij moest een vrije doorvaart toestaan op de Rijswijkse vaart.

In 1753 was de brug voor het huis in een zeer slechte staat. Uit een oude akte uit februari 1753 werd het maken van een houten brug bij Huys te Hoorn aanbesteed "zijnde laagste inschrijving was 578 gulden en 6 stuivers". De Schout en Ambachtsbewaardes van Rijswijk lieten zich ook inschrijven voor het maken van een stenen brughe waarvoor werd ingeschreven voor 1325 gulden, het werd een stenen brug.

Huis te Hoorn wordt in 1844 geheel gemoderniseerd en verhoogt met een verdieping. Men betrad het buiten door een sierlijk smeedijzeren hek geflankeerd door gemetselde afsluitmuurtjes met zandlijstjes afgedekt waarop twee schildhoudende leeuwtjes in zittende houding van zandsteen waren aangebracht. Naast de rechter hekpijler was in de oude muur een ingang die voor voetgangers diende. Men bereikte het huis langs een kort weggetje.

Aan de kant van de vaart was een vierkant gebouwtje het z.g. boten­huisje. In de 18e eeuw heeft het ook nog dienst gedaan als pruikenkamer. Later werd het huisje als bakhuis of als los en laadplaats van boten gebruikt. Achter het huis richting de Vliet stond een tuinmanswoning.

De achtkantige toren van het huis was afgedekt met een peervormige bekroning waartegen vier wijzerborden waren bevestigd, daarop stond een sierlijk vaantje in de vorm van een windhoorn. Dicht bij de grond was in deze toren een gotisch venster aangebracht, waarnaast een door Dorische pilasters geschraagd portiek verhefte dat de hoofdingang beschutte. De eveneens gotische nissen, die zich in de zijmuren van dit portiek bevonden, waren voorzien van consoles. Via de hoofdingang kwam men in de gang. In de hal was alles van marmer, de plafonds waren voorzien van sierstucwerk met afbeeldingen van engeltjes en druiventrossen. Het huis had toen 26 kamers, beneden langs de vaart lag de biljartkamer en de keuken. De keuken was helemaal uitgevoerd in wit/blauwe tegeltjes.

Aan de achtertuinzijde lagen de woonkamers die op het prachtige bos uitkeken. Een grote en brede trap bracht je naar boven, er waren meerdere kleinere en smalle trappen die naar boven of beneden voerde. Boven lagen de vele slaapkamers en de studeerkamer.

Eind 19e eeuw was het wel gedaan met Huis ter Hoorn, het was in vervallen staat, de vele eigenaars had het huis geen goed gedaan.

In de oorlog 1914 - 1918 werden Militairen in Huis ter Hoorn gelegerd. In de biljartkamer werden gaten in de muren gehakt voor het aanleggen van extra waterleidingen. Deze bezetting maakte de toestand van het huis nog slechter, de militairen hadden alles gesloopt wat los of vast zat zoals lood/zink enz.. Zelfs de koperen bel,  welke hing aan het huis, was verdwenen. Het heeft jaren geduurd voor de eigenaar de Hr. van Hattem een schadevergoeding kreeg uitgekeerd.

In het Vaderland van 22 mei 1925 staat vermeld dat het landgoed in de loop nog 2,5 ha. groot was. 

Het huis werd toen bewoond door de Familie Frijlink. Met 2 knechten hielden zij het landgoed in de gaten, later opgevolgd door Piet de Graaf met zijn witte hondje. Hij was een bekende verschijning in Rijswijk.

Het huis kwam leeg te staan, regen en wind hadden vrij spel. In 1941 is er nog na gegaan of het huis te behouden was, zelfs de Duitsers zagen er niets meer in het huis te bezetten het was echt te slecht. Na 1945 werd nogmaals bekeken of het huis te behouden was, renovatie was toen te duur het geld was hard nodig voor de woning bouw.

In 1950 werd het gesloopt.

Het huis heeft vele bewoners gekend. Men beweerde ook dat het huis een zomerverblijf is geweest van Margareta van Mechelen, vriendin van Prins Maurits

1720 - Mr. Nicolaas Thierens Procureur Generaal voor de leenhove van Brabant. Na zijn overlijden op 3 januari 1722, zijn vader Joh. Ant. Thierens oud schepenen van Delft. Door verkoopt op 14 maart 1722 aan Mr. Gerard Thierens raadsheer van het Hof van Holland.

Bij Mr. Gerard Thierens zijn dood op 1 mei 1738  wordt het verkochten  op 8 augustus 1738 aan Mr. Joh. Mol, griffier van de hoge raad van Holland, voor fl. 3.800,00. Deze verkocht het de zelfde dag voor fl. 4.400,00 aan Abraham v.d.Viel.

Zijn weduwe Henriette Berton­ville verkocht het op 17 september 1742 aan Godfried Andries Adriani Heer van Groet, Minister van sijn Kooninglijke Hoogheyt den Heere Hertog van Holstijn, geheyme legations raad van sijne Keyserlijke hoogheyt den Heere Groot Vorst van geheel Rusland. Op 5 juli 1749 verkoopt hij Huis ter Hoorn aan Louis Smulders uit Den Haag voor fl. 6.000,00.

Op 26 oktober 1750 doet Smulders het goed, op een publieke veiling in de Loeiers doelen in Den Haag, voor fl.7.500,- van de hand. De Nieuwe eigenares Maria Cooch, weduwe van Thomas Pillans.

Op 17 augustus 1767 werd het huis verkocht aan Mr. Librecht Hooreman eerste raad en Directeur Generaal van Nederlands Indië. Hij betaalde Fl. 14.500, voor Huis ter Hoorn, met syn heerehuysinge, stallinge, koetshuys en boomgaerden, orangerie, moestuynen etc.

Op 4 augustus 1774 koopt Mr. Adr. v. Straten rentmeester van de raad van Holland het voor Fl. 13.750. Zijn tweede vrouw, Maria Reigersman, overlijdt hier op 2 september 1784. Zijn zoon uit het eerste huwelijk Mr. Campegius Cornelis lid van de raad en schepene van Delft en bewindhebber van de Oost-Indische Compagnie en dijkgraaf van de Stad en land van Klundert is zijn opvolger. Op 15 februari 1788 treedt hij in het huwelijk met Margaretha Kraeyvanger welke op 5 augustus 1829 op Huis ter Hoorn overlijd. Onder hun zoon Mr. Adr. Corn. van Straten komt Huis ter Hoorn tot grote bloei. Deze trouwt 20 Maart 1810 met Cornelia Martha Leyendekker de Bruin die de Hill meebrengt, waardoor de naam wordt v.d. Straten van den Hill. Bij Koninklijk besluit op 9 februari 1818 wordt hij in de adelstand verheven met de titel Jonkheer.

Na de dood van de laatste afstammeling Jhr. Campegius van Straten, op 14 september 1869, gaat Huis ter Hoorn in handen over van Arie van den Bergh koopman in drogerijen, grossier en distillateur. Hij overleed op Huis ter Hoorn 31 januari 1879. Na zijn dood bleef zijn weduwe nog 4 jaar op Huis ter Hoorn wonen tot 1883. De nieuwe eigenaar was de familie van den Ham van Heyst, die verkochten het op 20 augustus 1894 weer aan de Familie Hilst Karrewij, dit duurde ook niet lang want een jaar later ging het in handen over naar de Heer van Hattem uit Den Haag.

Huidige situatie

Op de plaats van het huis ligt een openbaar park, de naam op een flatgebouw herinnert nog aan het huis.

Het toegangshek van het buiten is bewaard gebleven en doet dienst als doorgang van de parkeerplaats in de Nobelaerstraat naar de Herenstraat in Rijswijk. 

(Gemeentearchief Rijswijk)

Prent 1:  Huys te Hoorn anno 1726

Prent 2:  Huys te Hoorn anno 1729

Foto  1:   Huis te Hoorn c.a. 1925

Foto  2:   Huis te Hoorn c.a. 1930

Foto  4:   Huis te Hoorn c.a. 1950

Foto  5:   Huis te Hoorn c.a. 1932

Foto   6:  Huis te Hoorn c.a. 1934

Foto   7:  Huis te Hoorn c.a. 1949

Foto   8:  Huis te Hoorn c.a. 1950

Foto   9:  Achterzijde Huis te Hoorn anno 1909

Foto 10:  Achterzijde Huis te Hoorn anno 1910

Foto 11:  Koetshuis huis te Hoorn c.a. 1937

Foto 12:  Toegangshek huis te Hoorn

Foto's 

Foto   1:  Inrijhek huis te Hoorn in de Nobelaerstraat

Archieven van dhr. Th. B. W. van der Kooij - Rijswijk verzamelaar

©2006 http://www.kasteleninzuidholland.nl

Google Maps 22-07-08