Swanendrift te Alphen aan den Rijn

Locatie

Op een uit weidegrond bestaand terrein aan de Hoorn in Alphen aan den Rijn werden in 1998 de resten gevonden van wat vermoedelijk de buitenplaats Swanendrift is geweest.

Grotere kaart weergeven

Ontstaan 

Swanendrift had waarschijnlijk een hoeve als achtergrond en zal rond 1650 zijn aangelegd, maar tot nu toe vinden wij als oudste vermelding van het op deze plaats verrezen Zwanendrift, een verkoop te Leiden op 6 februari 1700. 

Geschiedenis 

In 1760 werd Swanendrift, waarvan geen afbeeldingen bekend zijn, beschreven als: 'Heerenhuizinge, tuinmanshuis, huismanswoning (boerderij) met deszelfs Barg, schuur en verdere getimmerten, bepooting en beplanting, mitsgaders 37 morgen 300 roeden wei- als hooiland',  van ouds genaamd “Swanendrift”, gelegen in den Alpherhoorn, strekkende uit den Rijn over den Hoogen Rijndijk tot aan de Burgoog”.

In 1783 werd een nieuwe koepel genoemd. Aan het huis was het adellijke recht van de zwanendrift verbonden, vandaar de naam.  

In 1813 worden een drietal Leidse grondspeculanten eigenaar van de buitenplaats, die het niet om het behoud van deze buitenplaats was te doen. Zwanendrift was toen nog in volle glorie, maar werd meer en meer versplinterd. Op een gedeelte van de grond werd de dakpannenfabriek Johan van Leeuwen gebouwd, met daarbij een aantal arbeidershuisjes. In de gevel van een van de huisjes kwam een gevelsteen met de naam “Zwanendrift”. Met de afbraak van de huisjes verdween ook de laatste herinnering aan Zwanendrift.

Van het buiten werden verschillende beerputten, waterkanalen en kademuren gevonden. Opmerkelijk was de vondst van een laag buxus­snoeihout, die wijst op een formele tuinaanleg.

Naast resten van de buitenplaats werd betrekkelijke zwaar, en uit flinke bakstenen opgetrokken muurwerk van een veertiende- of vijftiende-eeuws huis gevonden. Dit was waarschijnlijk het adellijke Huis te Leeuwen, het stamhuis van de familie Van Leeuwen. Dit huis werd in 1323 door Dirk van Leeuwen in leen opgedragen aan graaf Willem III.   

Wanneer het stamhuis in de Hoorn verdween is niet bekend.

Er zijn plannen om de resten in het zicht te laten en op te nemen in het bedrijventerrein dat ter plaatse is gepland.

Bronnen

Kastelen en Buitenplaatsen in Zuid Holland.

De Viersprong, uitgave van de Historische Vereniging voor Alphen aan den Rijn en omstreken, jaargang 6, augustus en november 1989, nummers 20 en 21.   

©2003 http://www.kasteleninzuidholland.nl

Google Maps 19-07-08