|
Groot-Poelgeest te Koudekerk aan de Rijn (Gem. Rijnwoude)
|
|
|
Locatie |
In Koudekerk ligt even ten oosten van de kerk aan de Dorpsstraat het door een brede gracht omgeven kasteelterrein van Groot-Poelgeest.
|
| Google Maps |
Grotere kaart weergeven
|
|
Ontstaan |
De eerste vermelding van het kasteel is in 1326 toen het kasteel door de heren van Poelgeest aan de Hollandse grafelijkheid in leen werd opgedragen. |
|
Geschiedenis |
Het kasteel had een ronde basisvorm. Waarschijnlijk een schildmuur, die door torens werd doorbroken. Aan de noordzijde diende de schildmuur als onderbouw voor een hoge woonvleugel, die hierdoor wel wat leek op de woontoren van kasteel Teylingen. Aan de zuidzijde van deze vleugel sloot een jongere, nog hogere vleugel aan die ook de ronde muur lijkt te hebben gevolgd. De
ronde grondvorm van het kasteel is voor de veertiende eeuw echter nogal
vreemd. Een dertiende-eeuws ontstaan ligt meer voor de hand. Mogelijk
hebben de Poelgeesten direct na hun vestiging in Koudekerk rond 1250 al
een burcht gebouwd. In 1420 werd het kasteel als Hoekse uitwijkplaats belegerd. Alle op het kasteel aanwezige personen werden onthoofd en het kasteel werd volledig verwoest. Gerrirt van Poelgeest was niet bij de belegering aanwezig, hij vergezelde Jacoba van Beieren op haar zwerftochten. Nadat rustiger tijden waren aangebroken herbouwde hij het kasteel in nieuwe luister Na een verwoestende brand van het kasteel in 1489 werd Groot Poelgeest provisorisch hersteld. In 1566 werd het kasteel door de Spanjaarden geconfisceerd omdat Gerrit van Poelgeest zich achter Willem van Oranje schaarde. Doch in 1576, bij de Pacificatie van Gent, werd het kasteel aan de rechtmatige eigenaar teruggegeven. Het kasteel was door de bezetting van de Spaanse troepen (1573-1574) vrijwel onbewoonbaar geworden. Het slot werd in 1605 geheel gerestaureerd en er verrees een sierlijk 17e eeuwse woning. Na de dood van Alida van Schellingwou in 1717 bleef het kasteel verlaten en verviel het hoe langer hoe meer. Het huis werd in delen afgebroken waarbij het puin werd gebruikt ter versteviging van enkele dijken Twee torentjes beleven staan. Eén hiervan stortte in 1840 in elkaar. Het nog bestaande torentje diende nog jarenlang als gemeente gevangenis Hoewel Groot-Poelgeest vrijwel geheel verdwenen is, geven historische afbeeldingen een redelijk beeld van het uiterlijk van het gebouw.
|
|
Eigenaar / bewoners
|
In 1326 wordt Dirk van Poelgeest, Heer van Hoogmade,
eigenaar van het kasteel.
In 1344 erft zijn zoon Gerrit van Poelgeest het kasteel, hij bleef er met zijn broer Jan wonen. Gerrit overleed in 1483. Zijn opvolger Dirk van Poelgeest stierf in 1409 waarna zijn zoon Gerrit van Poelgeest eigenaar wordt. Na de dood van deze Gerrit komt het goed in handen van zijn kleinzoon, ook een Gerrit van Poelgeest. Deze stierf in 1518 Het slot komt na zijn dood in handen van verschillende van Poelgeesten, tot het tenslotte in handen komt van Gerrit van Poelgeest welke in 1614 overlijdt. Zijn kleinzoon Gerrit van Poelgeest overlijdt in 1692. Door de vele schulden was zijn weduwe, gravin de Mérode, genoodzaakt de boel te verkopen om de schuldeisers te voldoen. Op 29 mei 1692 werd het kasteel aangekocht door Alida van Schellingwou, zij overleed er in 1717. Tot 1737 blijft het in haar familie. Tenslotte komt het in handen van de familie Holtius, die het bezit tot 1867 behield.
|
| Huidige situatie |
Op het kasteeleiland en staat nog een veelhoekig torentje van het voormalige poortgebouw van de burcht. Aan de weg langs de Oude Rijn staat een koetshuis uit 1648. Eiland, torentje en koetshuis zijn rijksmonumenten
|
|
Foto's |
Foto 1: Groot Poelgeest anno 1933 Foto 2: Groot Poelgeest Foto 3: Koetshuis Groot Poelgeest
|
| Bronnen |
Kastelen en Buitenplaatsen in Zuid Hollland
Jaarboek 1994, Historisch genootschap Koudekerk
|
|
©2003 http://www.kasteleninzuidholland.nl Google Maps 07-07-2008 |