Kasteel Crayenstein te Dordrecht

 

Locatie

Crayesteyn lag aan de zuidelijke oever van de Merwede, ongeveer tegenover de kerk van Sliedrecht op een rivierduin.

Google Maps
Grotere kaart weergeven

 

Ontstaan 

Zeger van Riede is rond 1250 heer en waarschijnlijk zelfs de stichter van Crayesteyn geweest.

Geschiedenis 

Sophia van Crayesteyn, die vóór 1300 voorkomt was zijn dochter zij was gehuwd met Herbaren van Drongelen uit den Huize van Heusden en haar zoon Zeger van Crayesteyn was naar zijn grootvader genoemd. Herbaren van Drongelen, gaf in 1303, na het overlijden van zijn echtgenote, het kasteel aan zijn oudste zoon Zeger van Crayesteyn. Het is in deze tijd, dat er voor het eerst in de kronieken van het huis te Sliedrecht of Crayesteyn gesproken wordt.

Nadat de Hollandse graaf Floris V in 1296 op verraderlijke wijze om het leven gebracht was, gaf Wolfert van Borselen opdracht om Crayesteyn te bezetten, dit om Dordrecht en het omliggende land te belegeren. Aloud van Ierseke had bovendien nog een houten blokhuis op den dijk tussen Dordrecht en Sliedrecht  opgericht, om zo het sterke Crayesteyn, dat "wel ter weere, tegen schild en speere was," tegen onverwachte aanvallen te beveiligen. 
Aloud van Ierseke trachtte ook Dordrecht bij verrassing te nemen door een nachtelijke aanval maar de Dordtse burgers zaten de aanvallers zo achterna, dat ze ternauwernood Crayesteyn konden bereiken. Zo werd men van belegeraar belegerde. Aloud maakte zich gereed om het kasteel met hand en tand te verdedigen. Later tijdens onderhandelingen, wilde Aloud het slot op lijfsgenade overgeven. De Dordtenaars wilden hiervan niets weten. Crayesteyn werd ingenomen en Aloud van Ierseke en de zijnen werden dood geslagen.
De perkamenten stukken, die op deze zaak betrekking hebben, berusten nog altijd op het gemeentearchief van Dordrecht. 
In 1315 wordt een Aernout van Crayesteyn vermeld  en wel in een rekening van krijgskosten. Hij leverde toen 32 man en behoorde tot de grootste heren. Hij leefde nog in 1332, maar in 1339 is hij reeds overleden.
Aernouts' zoon heette Herbaren. Zijn dochter Sophia huwde met Dirck van Teylinghen. Deze Dirk van Teijlingen sneuvelde met graaf Willem IV in de tocht tegen de Friezen. 
Opvolger werd zijn zoon Simon van Teijlingen. Na de dood van Simon van Teijlingen komt het goed in handen van "Jonckvrouw Sophie sijn dochter". Jonckvrouwe Sophia van Teijlingen bracht Crayesteyn door huwelijk aan heer Willem van Naeltwijck. 

Crayesteyn was dikwijls de verzamelplaats van aanzienlijke jacht gezelschappen, die in deze streken kwamen jagen.
Zo ging in 1365 heer Jan van Bloys, verwant aan de Hollandse graven met zijn gezelschap in de Alblasserwaard op de valkenjacht. Heer Jan logeert dan een nacht "te Craijenstien aen de Merwede".
Bij de St. Elisabethsvloed (1421) is het slot niet ten onder gegaan. Het stond als alle kastelen in deze streken op een hoge werf en had zodoende geen hinder van het water. Wel werd het kasteel door zijn bewoners verlaten,
de mensen werden door de ambachtsheer Hendrik van Naeltwyck verhuisd naar het ambacht Naeltwyck aan de overzijde van de Merwede. Hij gaf de lieden van Crayesteyn een huisje en een stukje grond. 

Het slot Crayesteyn staat nog op de kaart van Cornelis Schilder van 1537. In 1561 wordt het nog vermeld als liggende in't water aen't eijnde van ambacht van Crayesteyn omtrent jegens over Slydrecht", maar in 1592 is het voorgoed verdwenen. 

Omstreeks het jaar 1620 werd op de plaats van Crayesteyn een reduit, d.w.z. een klein fort gelegd, van waaruit men Sliedrecht tegen onverwachte aanvallen der Spanjaarden kon verdedigen. 

 

Stille getuigen

In 1889 werden bij baggerwerken door de Rijkswaterstaat de oude fundamenten teruggevonden en als gevaarlijk voor de scheepvaart verwijderd. Er werd toen nog een stenen leeuw opgebaggerd, die thans in het Rijksmuseum te Amsterdam berust.

 

Foto's

Prent  1:  Kasteel Crayesteyn
Prent  2:  Kasteel Crayesteyn 1743

 

Bronnen http://www.historie-sliedrecht.nl

"De Stamboom" Uitgave van de Genealogische Vereniging "De Stamboom" Vereniging voor Familieonderzoek Sliedrecht, Alblasserwaard en omgeving.

 

©2005 http://www.kasteleninzuidholland.nl

Google Maps 29-06-2008