Locatie

Huis De Werve ligt aan de Laan van Nieuw Oosteinde in Voorburg.

Ontstaan 

Hubrecht van den Werve was vanaf 1281 bezitter van leengronden te Voorburg gelegen tussen de Vliet en de Schenk. Er was een, op een horst gelegen hoeve, misschien al de riddermatige hofstad.

Geschiedenis 

In 1328 werd het goed uitgebreid tot 72 morgen. Het  wordt ook Oostwerve genoemd, ter onderscheid van te Werve in Rijswijk

In 1392 was het bouwvallig en de stenen mochten worden gebruikt om de toren van de Loo te verbeteren.  

In 1415 werd het ook wel aangeduid als Klein Mathenesse, omdat Mechteld van de Werve, getrouwd met Wouter van Mathenesse het erfde.

Voor 1466 moet de hofstede zijn hersteld, of herbouwd. Hoe het er uitzag tot eind 16^e eeuw is onbekend, het was toen in bezit van de van Duvenvoordes.

Na enkele eigenaars kocht Francois van Halewijn het in 1634. Hij liet waterlopen vergraven tot vijvers, aan de zuid-oost kant werd een parterre met beelden gevormd en achter een waterpartij werd een lange wandellaan aangelegd in noord-westelijke richting, die naar een klein classicistisch paviljoen voerde. Hierbij was een tuin met grotachtige gebouwtjes, die uitkeken op een godenvijver, vol met beelden van Romeinse watergoden.

Op een kaart legde Cornelis Elandts in 1666 het e.e.a. vast, deze kort geleden gerestaureerde kaart, hangt nog steeds op de Werve. Het bevat het enige beeld materiaal, op enkele etsen en een schilderij na, van het kasteel, gezien van alle zijden.

Het huis lag in een ringgracht, deels nog aanwezig. Het was een groot blokvormig huis, met 4 geschakelde zadeldaken, met haaks daarachter, een minder diep gebouw, gedekt door een schilddak. Het had 2 verdiepingen en leien daken met dakkapellen. In de hoek van de gebouwen was een hoge vierkanten toren met een 8- hoekige koepel met spits met aan de voet kleinere bijgebouwen. Op het rechthoekige binnenplein voerde een enkele trap naar het bordes van het grootste gebouw. De hoofdburg was met een stenen brug, onderbroken door een houten ophaalbrug, met het voorplein verbonden. Ter weerszijden van dit plein stonden bouwhuizen met een torentje, waarvan het noordelijke nog bestaat, het werd afgesloten door een hoge stenen muur, met daarin een poort, met daarvoor een korte oprijlaan naar het grote hek dat uitkwam op de  De Wervelaan, de huidige Laan van Nieuw Oosteinde. De tuin strekte zich langs deze laan uit.

In 1667 was de omschrijving: een oud ridderlijk stamhuis, met Gragten, cingelen ende 72 morgen Landts (54 Ha.) te leen gehouden van de Grafelijkheyd Holland tot goed erfelijk leen, strekkende van de Vliet tot aan ‘s–Graven wildernisse. Meerdere onder het dorp Voorburg, zuidwesten van de kerk tot ende met het huis Hofwijk, dat pacht verschuldigd was.

Halewijn overleed in 1689 en na nog enkele nazaten volgde verkoop in 1741. Toen was de omschrijving een riddermatige hofstede met stallinge voor 10 paarden, 2 koetshuizen, orangerie, thuinmanshuis annex stal voor 20 koebeesten, mitsgaders thuinen, boomgaarden, moesthuinen, cingelen, beplantingen en bepootingen, vyver en graften als ook wey- en hooilanden, gelegen aan de noordzijde van het dorp, te leen gehouden van de Staten van Holland en west Vriesland, `72 mergen.

Eind 18^e eeuw trad verval in en werden vele bomen gekapt.

Een driemanschap werd eigenaar en in 1796 en 1801 werd een sloopvergunning aangevraagd. De toestemming werd verkregen  op voorwaarde dat 1 bouwhuis met toren bleef staan. Het witte huis werd er tegen aan gebouwd, nog zonder verdieping.

In 1843 werd de spoorlijn Den Haag – Leiden aangelegd en de bewoner kwam overeen dat er gestopt werd bij de tol van de Werve. Dit is de oorsprong van Station Laan van Nieuw Oost- Indie.

Na verschillende eigenaren, kocht in 1894 A. J. Bicker, Caarten het, hij liet er in 1898 een verdieping op zetten, voorzag het van 3 trapgevels. Later werd er een balkon aangebouwd, gedragen door 4 zuilen.

In 1904 dreigde er weer sloop, wat werd voorkomen.

In 1933 wilde men er een crematorium van maken. 

Na weer enkele eigenaren, woonde er van 1952 tot 1967 de vrijgezel

Mr. Hendrik ‘s Jacob, voorzitter van de NKS.

De huidige eigenaar “Het Westelijk Wegenbouw Centrum”, liet het van 1969 tot 1970 restaureren door de Voorburgse architect J. Kruger.

In 1988 werd de grote serre met het balkon met 12 zuilen aangebouwd.

Vanaf 2002 wacht weer een renovatie plan.

Van het op 6 februari 1801 gesloopte kasteel rest 1 van de bijgebouwen, met een rank 8-zijdig torentje en waterput.

Het herenhuis werd begin 19^e eeuw toegevoegd.

Onder het torentje is een kelder met laag ton gewelf, op de begane grond heeft het een veelhoekige nis. De bovenetage en hoger is te betreden door steekladders, er bevindt zich een oud uurwerk met daaraan verbonden 2 luidklokjes, 1 met een randschrift “Conradt Iansse heft mi gegoten Anno 1619” en een 20^e eeuws klokje.

De heldere kwartierslag, is op wens van de omwonende stilgezet.

Van de marmeren fontein van Pier Pander is de bovenste etage verdwenen. Deze fontein is afkomstig van de in 1958 gesloopte buitenplaats Heeswijk.    

Het doet nu dienst als ontvangst en vergaderruimte en kantoor.

Ook kunnen er huwelijken worden afgesloten.

Het huis is vanaf de weg goed te zien.

Prent  1:  Het Huijs te Werve, anno 1668

Prent  2:  Het Huijs te Werve, anno 1681

Prent  3:  Het Huijs te Werve, anno 1681

Prent  4:  Het Huis de Werve of Klein Matenes anno 1729

Prent  5:  De Werve anno 1855

Foto   1:  Zuidwestgevel De Werve anno 1904

Foto   2:  Zuidwestgevel De Werve anno 1907

Foto   3:  Zuidwestgevel De Werve, anno 1920

Foto   4:  Zuidwestgevel De Werve, anno 1928

Foto   5:  Zuidwestgevel De Werve, anno 1943

Foto   6:  Zuidwestgevel De Werve, anno 1958

Foto   7:  Zuidwestgevel De Werve, anno 1960

Foto   8:  Zuidwestgevel De Werve, anno 1969

Foto   9:  Zuidgevel De Werve, anno 1920

Foto 10:  Zuidgevel De Werve, anno 1958

Foto 11:  Zuidgevel De Werve, anno 1968

Foto 12:  Zuidoostgevel, het overgebleven bouwhuis van De Werve anno 1964

Foto 13:  Oudste deel van de buitenplaats De Werve anno 1920

Foto 14:  Achterkant met toren De Werve rond 1910

Prent  6:  Kasteel de Werve anno 1647

Prent  7:  De godenvijver van kasteel De Werve

Foto  15:  De Werve anno 2012

Foto  16:  Het overgebleven bouwhuis van De Werve anno 2012

©2004 http://www.kasteleninzuidholland.nl

Google Maps 29-06-2008